ارزیابی شاخص عملکرد لجستیک و راه‌های بهبود آن
امروزه با رقابتی شدن هرچه بیشتر فضای کسب‌وکار، راه‌های حمل‌ونقل و انتقال محصول و خدمات از تولیدکننده به مصرف‌کننده در حال کوتاه‌تر شدن است؛ به همین دلیل طی چند دهه اخیر، شاهد رشد و توسعه‌ی سازمان‌ها و مؤسسات مستقل برای تسهیل ارائه خدمات لجستیکی و رفع موانع رقابتی هستیم. نزدیک به 30 سال است که بحث مدیریت زنجیره تأمین و لجستیک به شکل آکادمیک مطرح‌شده و به کار گرفته می‌شود.
با بررسی مفاهیم پایه لجستیک به‌آسانی می‌توان دریافت که تمام امور زندگی از جنبه‌های فردی و خانوادگی تا تعاملات کلان سازمانی متأثر از اصول لجستیک می‌باشد. با نگاهی دقیق به آنچه که در جریان تأمین کالا رخ می‌دهد، می‌توان دریافت که توسعه و به‌کارگیری اصول لجستیک در مؤسسات و سازمان‌ها با ایجاد بهترین شرایط مکانی و زمانی حین انتقال، موجب ایجاد مزیت‌های رقابتی می‌شود. به‌بیان‌دیگر به‌کارگیری لجستیک با کاهش هزینه‌های تولید، افزایش بهره‌وری را به همراه دارد.
بر اساس گزارش بانک جهانی، بهبود در سیستم‌های لجستیکی با توسعه و رفع موانع اقتصادی همراه است. لذا از سال 1386 بانک جهانی هر دو سال یک‌بار اقدام به بررسی شاخص عملکرد لجستیک (LPI) کرده است. با کمک این شاخص می‌توان به وضعیت لجستیک داخلی و بین‌المللی کشورها دست‌یافت که بر اساس 6 شاخص ارزیابی می‌شود:
- تحویل به‌موقع کالا
- توانایی ردیابی و پیگیری کالاهای ارسالی
- شایستگی و کیفیت خدمات لجستیک
- سهولت دسترسی به کالا با قیمت‌های رقابتی
- کیفیت زیرساخت‌های تجاری و جابه‌جایی
- کارایی فرآیند ترخیص کالا
بر اساس آخرین گزارش منتشر شده از سوی بانک جهانی، ایران با 18 پله صعود در میان 116 کشور به رتبه‌ی 96 دست‌یافته است که رسیدن به این جایگاه، نشان‌دهنده اولین گام‌ها در جهت بهبود وضعیت لجستیک است. کسب‌وکارها و بنگاه‌های فعال در تولید و تجارت در کنار سیاست‌هایی که دولت‌ها در جهت بهبود لجستیک طراحی و اجرا می‌کنند، نقشی کلیدی ایفا می‌کنند. در شرکت‌های تولیدکننده با توجه به اینکه هدف اصلی دریافت سود بیشتر از طریق تولید بیشتر می‌باشد، بسیار محتمل است که از توجه به مقوله‌‌ی مهمی مثل بهترین و به‌صرفه‌ترین نحوه‌ی توزیع و تاثیر آن بر افزایش میزان فروش در بلندمدت غافل بمانند. اساساً امور مرتبط با زنجیره تأمین از فعالیت‌های اصلی شرکت‌های تولیدی نیست؛ در نتیجه برون‌سپاری خدمات لجستیک، ازجمله اقداماتی است که می‌تواند نقشی انکارناپذیر در بهبود زنجیره‌ی تأمین و شاخص لجستیک داشته باشد. شرکت‌هایی که با سال‌ها تجربه در این زمینه فعالیت می کنند، بسیار دقیق‌تر به تکنیک‌های لجستیک تسلط داشته و بازار و مخاطبان را در برخوردی نزدیک لمس کرده و می شناسند؛ به همین جهت اگر شرکت‌های تولیدی نسبت به امنیت اطلاعات سازمانی خود اطمینان خاطر داشته باشند می‌توانند با کمک شرکت‌های متخصص در امر نقل‌وانتقال و تأمین کالا به حداکثر بهره‌وری دست یابند.
مدل 3p ازجمله مدل‌هایی است که در کشورهای توسعه‌یافته، شرکت‌ها و سازمان‌های پیشرفته، جهت ارتقاء زنجیره تأمین و درنهایت افزایش بهره‌وری سازمان استفاده می‌شود. در این مدل سه اصل وجود دارد که سهم و اهمیت هر یک به اندازه دیگری است. به بیانی دیگر میان آن‌ها توازن و تعادل برقرار است.
نام این مدل برگرفته از سه عبارت انگلیسی،( Best Partner, Best Process, Best people) است. براساس این مدل، به‌منظور دستیابی به بهترین نتیجه لازم است سه شرط زیر تحقق یابد:
- افراد و پرسنل درگیر در امر تأمین، کارآزموده، متخصص و حرفه‌ای باشند.
- فرآیند مورداستفاده در جریان تأمین کالا در تمام ابعاد یک سازمان، منطقه و کشور به شکلی اصولی و هدفمند اجرا شود.
- تمامی افراد درگیر در زنجیره تأمین که عدم حضورشان در جریان کار خلل ایجاد می‌کند، وظایف مربوطه را حرفه‌ای و منظم انجام دهند.
در ایران نیز شرکت پخش عقاب با بکارگیری متدهای علمی و اصولی در حوزه‌ی پخش و تأمین کالا و بهره بردن از نیروهایی متخصص و کارآزموده در زمینه‌ی فروش و توزیع کالا فعالیت می‌کند. این شرکت می‌کوشد تا با بررسی جدیدترین و کارآمدترین استراتژی‌ها و متدهای موجود، خدمات خود را به مشتریان ارائه دهد. پخش عقاب مفتخر به همکاری با برترین برندهای داخلی و خارجی است و با برپایی سیستم‌های علمی فروش و مدیریت کیفیت به بهترین نتایج دست‌یافته است. متخصصین تحقیقات بازار در این مجموعه با پایش مستمر عملکرد سازمان و بررسی شاخص‌هایی که منجر به رشد و توسعه برندها می‌شود، همواره در تلاش‌اند تا در مسیر پیشرفت و رشد اقتصادی شرکت‌های همکار گام بردارند.
